Ik heb ooit iemand gekend die enkel naar de Nederlandse VPRO keek voor Adriaan Van Dis. De erudiete Nederlandse schrijver en televisiepresentator (°1946 in het Nederlandse Bergen) won op 11 mei de Libris Literatuurprijs met zijn moederroman 'Ik kom terug'. Van Dis, onder meer bekend van 'Indische tuinen', schreef reeds eerder over zijn familieverleden.
Hij is de zoon van de Nederlandse militair Just Mulder en van een weduwe van een donkere Indo die door de Japanners werd onthoofd. In zijn nieuwe autobiografische roman komt voor het eerst zijn moeder in die mate op de voorgrond. Van Dis opteerde eerder reeds voor de familienaam van zijn moeder.
'We stonden tegenover elkaar, mijn moeder en ik.' Zo begint (en eindigt) 'Ik kom terug'. In het begin vechten zoon en moeder om de sleutel van een oude kist. De inhoud van die kist zal uiteindelijk tegenvallen, maar gaandeweg vernemen we wel de geheimen die de moeder van Van Dis meedraagt. Haar hele leven hield zijn bokkige moeder afstand en zweeg ze over wat er werkelijk toe deed. Maar in het rusthuis op haar 98° maakt de trotse, eigenzinnige vrouw een merkwaardige deal met haar schrijvende zoon: hij mag haar biografie neerschrijven in ruil voor pillen en een zachte dood.
En het is heel wat dat deze ogenschijnlijk kille vrouw heeft meegemaakt. Tumultueuze oorlogen, de breuk met haar milieu van protestantse grootgrondbezitters, een huwelijk met een gekleurde militair, een overspelige relatie met een Duitse dokter, ontberingen in een Japans gevangenenkamp, het samenleven met een reeds getrouwde, geesteszieke man, het vluchten in een geloof in reïncarnatie. Het leidt, niet alleen bij de schrijvende ik-figuur, tot enig begrip voor het (ver)zwijgen. Al blijft Van Dis' moeder tot het einde haar naaste familieleden manipuleren.
De sterke persoonlijkheid van de moeder van Adriaan Van Dis zorgt ervoor dat de roman blijft boeien. Dankzij het vakmanschap van de auteur vervalt dit emotionele verhaal op geen enkel moment in sentimentaliteit. Op tragikomische wijze gaan we naar de kern van een woelig en merkwaardig mensenleven.
Benieuwd naar het vervolg van 'De eenzaamheid van het grensgebied'? Afspraak op zondag!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten